جایگاه ترجمه نمایشنامه در نظام ادبی ایران
The Position of Translated Plays in Iran"s Literary System
نویسندگان :
سمیه دل‌زنده‌روی ( دانشگاه ولی‌عصر رفسنجان )
چکیده
در عصر قاجار تحولات اجتماعی و فرهنگی بسیاری در ایران رخ داد و نمایشنامه‌ها هم نقش مهمی در این تحولات داشته‌اند. ترجمه در این عصر نقشی کلیدی در معرفی سنت‌ها و اصول نمایشنامه‌ای غرب به جامعهٔ ایرانی داشته است که به نوبهٔ خود در سنت نمایشنامه‌ای ایران مؤثر بوده است. این مقاله به بررسی جایگاه ترجمه نمایشنامه در دوره قاجار می‌پردازد. بدین منظور از نظریه نظام‌های چندگانهٔ اون زوهر (2005) استفاده شده است. اون زوهر معتقد است ادبیات ترجمه شده به عنوان یک ژانر به محض اینکه ترجمه می‌شود وارد نظام ادبی زبان مقصد می‌شود و می‌تواند یا در مرکز یا در حاشیه این نظام قرار بگیرد. بنابراین روش ترجمه هم باتوجه به جایگاهی که ادبیات ترجمه‌شده اتخاذ می‌کند متفاوت است. وی جایگاه معمول ادبیات ترجمه‌شده را جایگاه حاشیه‌ای می‌داند اما اذعان می‌کند تحت شرایط خاصی، ترجمه می‌تواند از جایگاه مرکزی در نظام ادبی مقصد برخوردار شود. در این مقاله نمایشنامه‌هایی که در دورهٔ قاجار، با تمرکز بر عصر ناصرالدین‌شاه، ترجمه شده‌اند بررسی شده است. دورهٔ ناصرالدین شاه به دلیل گسترش روابط ایران با غرب در مقایسه با اسلاف او دورهٔ منحصر به فردی است. در این دوره ترجمه از زبان‌های غربی در ژانرهای مختلف رونق فراوانی گرفت و ترجمهٔ نمایشنامه هم از نمایشنامه‌های زبان‌های مختلف همچون فرانسوی، انگلیسی و ترکی انجام گرفت و بسیاری از آنها حتی به مرحلهٔ اجرا هم رسیدند. بررسی ترجمهٔ نمایشنامه‌ها در دورهٔ ناصرالدین‌شاه قاجار نشان می‌دهد که برخلاف جایگاه معمول و متداول ترجمه در نظام ادبی زبان مقصد که جایگاهی حاشیه‌ای است، ترجمهٔ نمایشنامه در این دوره در جایگاه مرکزی نظام ادبی زبان مقصد (فارسی) قرار دارد. این مقاله به بررسی کم و کیف این جایگاه بر اساس نظریهٔ نظام‌های چندگانهٔ اون زوهر می‌پردازد تا ببیند چه شرایط و عواملی باعث شده ترجمهٔ نمایشنامه در دورهٔ قاجار در جایگاه مرکزی قرار بگیرد.کليدواژه ها
نمایشنامه، ترجمه، اون زوهر، قاجار، نظام‌های چندگانهکد مقاله / لینک ثابت به این مقاله
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :نحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:سمیه دل‌زنده‌روی , 1402 , جایگاه ترجمه نمایشنامه در نظام ادبی ایران , چهارمین همایش ملی هنرهای نمایشی و دیجیتال
دیگر مقالات این رویداد
© کلیه حقوق متعلق به دانشگاه دامغان می‌باشد.