بازتاب اصطلاح «نمایش» در متون تاریخی دوره صفویه
The reflection of the term "show" in the historical texts of the Safavid period
نویسندگان :
مهدی دهقانی ( دانشگاه جیرفت )
چکیده
در متون تاریخی دوره صفویه، وقایع‌نگاران ایرانی و سفرنامه نویسان اروپایی اصطلاح «نمایش» را برای گستره وسیعی از پدیدارهای مختلف طبیعی و مناسبات فردی و اجتماعی به کار گرفتند. در این خصوص می‌توان به توصیف ویژگی‌های شخصیتی، اخلاقی و اقدامات عمرانی و نظامی برجسته اشخاص بلندمرتبه‌ای همچون مقامات حکومتی (فرمانروا، صدراعظم و ماموران حکومتی) تا اشخاص عادی (بدهکاران مالیاتی و بازیگران دوره‌گرد) در مکاتبات اداری داخلی و خارجی اشاره کرد. افزون بر آن، برای موضوعاتی همچون نمایش هدایای پیشکش شده سفیران خارجی به فرمانروای صفوی، اعدام اشخاص مورد غضب حکومت، توصیف بناهای مجلل ازجمله کاخ‌های سلطنتی و بازی‌های متنوعی همچون برگزاری مسابقات حیوانات وحشی، آتش‌بازی و بندبازی در مراسمات و مهمانی‌های سلطنتی فرمانروایانی همچون شاه‌عباس اول از اصطلاح «نمایش» استفاده می‌شد. در همین زمینه، نگارندگان دوره صفویه از واژگان مترادفی همچون «ظهور»، «نما»، «زینت» و «تصویر» برای توصیف کامل‌تر مفهوم «نمایش» استفاده می‌کردند. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است: اصطلاح نمایش در متون تاریخی دوره صفویه چه جایگاهی داشت؟ برای پاسخگویی، به این برآورد می‌رسیم که نگارندگان دوره صفویه، به‌منظور شرح رخدادهای مختلفی مانند مراسمات درباری و جشن‌ها ازجمله «نمایش درگیری قوچ‌ها و گاوها» و ویژگی‌های شخصیتی اشخاص مانند «آن مرتبه از نمايش طلاقت لسان و فصاحت و بخشيدن آن درجه از كيفيت دل‌چسبی و حلاوت عاطل و عارى است»، «علم اژدها نمايش در نمايش اعجاز پيكار جولان عصاى موسى نمود» و یا «اعليحضرت را در شيوه تكلّم به هر كلمه و مخاطبه به هر خطابى، دو صفت ديگر هست كه به سبب آن فصاحت بيان به زيب و شكوه ديگر در لباس نمايش درمىآيد» از اصطلاح «نمایش» استفاده می‌کردند. بدین شیوه، مورخین ضمن ترسیم کامل رخدادها و ویژگی‌های موردنظر، تأثیر کلامی و اقناع ذهنی بیشتری در مخاطبانشان ایجاد می‌کردند. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوه جمع‌آوری داده‌های کتابخانه‌ای از منابع دست‌اول تاریخی پس از توصیف و طبقه‌بندی جنبه‌های گوناگون اصطلاح نمایش در متون تاریخی به تحلیل و تفسیر این ویژگی‌ها و تأثیرات مختلف آن در دوره صفویه می‌پردازد.کليدواژه ها
نمایش، متون تاریخی، ویژگی‌های شخصیتی، جشن، دوره صفویه.کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله
برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :نحوه استناد به مقاله
در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:مهدی دهقانی , 1402 , بازتاب اصطلاح «نمایش» در متون تاریخی دوره صفویه , چهارمین همایش ملی هنرهای نمایشی و دیجیتال
دیگر مقالات این رویداد
© کلیه حقوق متعلق به دانشگاه دامغان می‌باشد.