چکیده

پرسه‌زنی «کنشی» است که در مطالعات زندگی روزمره نظریه‌پردازان حوزه علوم انسانی دارای جایگاهی ویژه‌است. این واژه از قرن نوزدهم وارد حوزه‌های مطالعاتی اجتماعی شده و نویسندگانی همچون بالزاک و بودلر کوشیده‌اند نشانه‌های پرسه‌زن متولد جامعه مدرن را ترسیم کنند. آثار هنری در شاخه‌های مختلف محملی بوده‌اند تا هنرمندان به‌واسطه آن تصاویر مختلفی از شیوه حضور پرسه‌زن را در جامعه به‌نمایش بگذارند. این مقاله فیلم «شب‌های روشن» ساخته فرزاد موتمن را از منظر مطالعه «پرسه‌زنی» به‌مثابه روشی برای نشانه‌شناسی سبک زندگی روشنفکر ایرانی دهه 80 مورد بررسی قرار می‌دهد. مقاله حاضر می‌کوشد به این سئوال پاسخ دهد که چگونه پرسه‌زنی به‌عنوان بستر و عنصر نشانه‌ای جهت ترسیم سبک زندگی روشنفکر دهه 80 مورد توجه قرار می‌گیرد و تاکید فیلمساز بر این روش منجر به چه تحلیلی از این سبک زندگی خواهد شد؟روش تحقیق در این پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و چارچوب نظری آن بر پایه رویکرد ماری گلاک بنا شده‌است. گلاک پرسه‌زن را در دو شکل عمده معرفی می‌کند: پرسه‌زن عامه و آوانگارد. پرسه‌زن عامه خود بخشی از شهر است که به‌عنوان ابژه مورد مطالعه واقع می‌شود.اما پرسه‌زن آوانگارد خلاق است و با نگاه انتقادی که دارد شهر را به‌مثابه یک«متن» مورد خوانش قرار می‌دهد. با این تعریف «پرسه‌زن» دارای نشانه‌هایی است که می‌تواند از «ولگردان» تمییز داده شود و پرسه‌زنی را نشانه‌ای برای نوعی سبک زندگی متصور شد که در بطن زندگی روزمره توسط پرسه‌زن برگزیده می‌شود. در این مقاله بنابر آرای گلاک ابتدا نشانه‌های سبک زندگی شخصیت«استاد» به‌مثابه پرسه‌زنی آوانگارد مورد بازخوانی قرار گرفته و نشان داده می‌شود که چگونه پس از ورود شخصیت«رویا» به زندگی وی،نشانه‌های سبک زندگی‌اش به سمت پرسه‌زن عامه تغییر پیدا می‌کند و فیلمساز با خروج شخصیت«رویا» در انتها وی را به موقعیت نخستین باز می‌گرداند. این دگرگونی درنهایت به این نتیجه منجر می‌شود که نشانه‌های سبک زندگی روشنفکر دهه 80 با تکیه بر پرسه‌زنی در نگاهی انتقادی بر سبک زندگی«عامه» بنا می‌شود.

کليدواژه ها

پرسه‌زنی، زندگی روزمره، شب‌های روشن، نشانه‌شناسی،سبک‌زندگی،نشانه‌شناسی فرهنگی

کد مقاله / لینک ثابت به این مقاله

برای لینک دهی به این مقاله، می توانید از لینک زیر استفاده نمایید. این لینک همیشه ثابت است :

نحوه استناد به مقاله

در صورتی که می خواهید در اثر پژوهشی خود به این مقاله ارجاع دهید، به سادگی می توانید از عبارت زیر در بخش منابع و مراجع استفاده نمایید:
رامتین شهبازی , 1402 , بازنمایی پرسه‌زنی به‌مثابه سبک زندگی روشنفکر دهه80 شمسی در سینما با نگاهی به فیلم شب‌های روشن اثر فرزاد موتمن , چهارمین همایش ملی هنرهای نمایشی و دیجیتال